Een belangrijke indicatie van hoeveel leerlingen extra ondersteuning behoeven zijn het aantal leerlingen met een LWOO-indicatie en/PRO-indicatie. De instroom van leerlingen met een beschikking voor passend onderwijs zijn:

• LWOO: 857 (waarvan 2 ‘buiten school’)
• PRO: 152

Samen met het Praktijkonderwijs van De Meerwaarde is gewerkt aan een verbeterde instroom vanuit speciaal onderwijs. De reden hiervoor was dat de toelatingscriteria voor scholen, ouders/ verzorgers onduidelijk waren. Vanuit toelating zijn meerdere gesprekken met basisscholen gevoerd en is het profiel van instroommogelijkheden verduidelijkt.

In vergelijking met voorgaande jaren zijn in 2021 minder leerling ingestroomd. In 2020 stroomden 421 leerlingen in (< 7%). Ook was het aandeel aantal toeleverende scholen minder. In 2020 lieten 81 scholen leerlingen instromen bij De Meerwaarde en in 2021 bedroeg dit 71 scholen. In vergelijking met het marktaandeel zijn in 2021 meer leerlingen van de basisscholen uitgestroomd naar Havo- VWO, dit kan een gevolg zijn dat ‘kansrijk adviseren’ vorig jaar een extra stimulans heeft gekregen vanuit de overheid.

Basisondersteuning in de onderwijsteam
De school is wettelijk verplicht basisondersteuning te bieden. Deze wordt ingevuld in samenhang met andere scholen in het Samenwerkingsverband. De financiering van de basisondersteuning vindt plaats vanuit de Lumpsum bekostiging VO.

In het afgelopen jaar is vanuit Goede Start gestart met de evaluatie van de basisondersteuning in de onderwijsteams. De opbrengst van deze evaluatie leidt tot een gezamenlijk beeld, om samen met de onderwijsteams stappen te zetten in hoe de ondersteuning dichtbij het onderwijsproces van de leerling te versterken. De rol van de mentor, die de eerste zorg draagt voor zijn/haar leerling is in deze evaluatie belangrijk. De mentor wordt ondersteund door een leerlingbegeleider, een faalangsttrainer, een anti-pestcoach, een SOVA-trainer en een taal- en rekencoach om leerlingen ondersteuning te bieden.

De onderwijsteams hebben in 2021 (extra) ondersteuning gegeven op het gebied van: rekenen, lezen, Engels, leren leren en trainingen gericht op welbevinden en preventie, zoals pesten. Er is extra aandacht geweest voor examentrainingen. Door inzet van meer tijd voor mentoren en extra onderwijsassistenten zijn leerlingen geholpen met het wegwerken van leervertragingen en was er (meer) aandacht voor het welzijn van de individuele leerling en de klas.

Deze ondersteuning vond plaats in het onderwijsproces van de leerling. Vakdocenten, eventueel ondersteund met onderwijsassistenten, mentoren en leerlingbegeleiders hebben hierin een belangrijke spilfunctie vervuld. Het EBC had hierin de rol als sparringpartner, adviseur en indien wenselijk gesprekspartner voor en met externe partners.

Begeleiding met inzet van het Expertise en Begeleidingscentrum (EBC)
Het EBC heeft in het afgelopen jaar extra ondersteuning gegeven aan leerlingen, waarbij de basisondersteuning ontoereikend was. Deze ondersteuning bestond uit:

1. Toelichting – Realisatie Leren

2. Toelichting – Realisatie Welzijn

Leerlingen die ondersteuning nodig hebben op het sociaal-emotionele vlak, motivatie of zelfregulatie zijn in het afgelopen jaar ondersteund door leerlingenbegeleiders, ambulante begeleiders (AB van het SWV), Schoolmaatschappelijk werk (Schoolmaatschappelijk werker van het CJG) en een orthopedagoog.

In totaal zijn er 114 aanmeldingen geweest voor deze ondersteuning. In de onderbouw bedroeg dit 79 aanmeldingen en in de bovenbouw 35 aanmeldingen. In het algemeen ontvangen jongens meer begeleiding dan meiden. Opvallend is het aantal aanmeldingen in de bovenbouw, voorgaande jaren bedroeg dit veelal tussen 10-20 aanmeldingen. De hulpvragen betreffen veelal een samenhang tussen verschillende type begeleiding, zoals Ambulante begeleiding, Schoolmaatschappelijk werk en de leerlingbegeleider.

De hulpvragen zijn tweeledig. Enerzijds het ondersteunen van de leerling, zoals het spiegelen van gedrag, sociale interacties, omgaan situatie thuis en het oppakken van routines. Anderzijds het aanbieden van handvatten van docenten. De AB’ ers vervullen een toenemende rol in het ondersteunen van klassenmanagement en leerlingen met soortgelijke hulpvraag groepsgewijs te begeleiden.

Bij een aantal teams schuift de AB’er en SMW bij een IZO aan. Deze werkwijze lijkt positief te zijn in het hebben van korte lijnen en het voorkomen van afstemmingsproblemen. De leerlingenbegeleider wordt via deze werkwijze meer gepositioneerd als spil- / brugfunctie tussen begeleiding in het team, thuis en extra ondersteuning door derden. De ondersteuningscoördinatoren begeleiden het proces. Zij schakelen daar desgewenst partners voor in zoals leerplicht en de schoolarts en/of geven andere ondersteuning zoals het aanbieden van een training.

Tijdens de gedeeltelijke lockdowns is extra opvang geboden voor leerlingen die thuis onvoldoende faciliteiten dan wel een verminderde leeromgeving hadden.

3. Toelichting – Realisatie Tijdelijk Arrangement De Meerwaarde (TAM)

Vanaf 6 april 2020 is gestart met de pilot TAM. De aanleiding hiervoor was om tweeërlei redenen. Ten eerste dreigden meer leerlingen door o.a. corona thuis te komen zitten en als tweede was er onvoldoende plek om leerlingen uit te laten stromen op ander tijdelijk extern arrangementen dan wel onvoldoende plek op het VSO.

In schooljaar 2020/2021 hebben 11 leerlingen gebruik gemaakt van de TAM. Om hun schoolritme op te pakken om zinvol te wachten tot ze elders konden starten of omdat een prikkelarme omgeving nodig was. Vanaf schooljaar 2021/2022 heeft de TAM tot en met december 8 leerlingen ondersteund. De TAM wordt voor de zomer 2022 geëvalueerd of de TAM een blijvende voorziening, naast de reguliere leerroutes is om leerlingen tijdelijk de mogelijkheid te geven om ruimte te geven om te werken aan voorliggende vragen op andere leefgebieden.

De eerste evaluaties van de TAM zijn positief. Het draagt bij om thuiszitters proactief te benaderen en in het kunnen zetten van de eerste stap naar het onderwijs. Leerlingen die tijdelijk even uit het regulier onderwijsproces moeten, vinden hier een plek om vandaaruit weer te groeien en uiteindelijk weer in te stromen in het onderwijsproces. Het kenmerkende van de TAM is de (out-reached) integrale systemische aanpak tussen school, ouders/ verzorgers, en (jeugd)hulpverlening en in het midden de leerling. Deze gezamenlijke aanpak draagt bij aan de gezonde ontwikkeling van leerlingen, waarbij de leerling weer handvatten krijgt over zijn of haar onderwijs- en ontwikkelproces.

4. Toelichting – Realisatie Kiezen

Goed begeleiden betekent dat leerlingen worden voorbereid op hun toekomst. Om leerlingen een goede keuze te laten maken voor hun profiel wordt vanuit de basisondersteuning door o.a. LOB’ers gewerkt aan hun Loopbaanbegeleiding. De LOB’er werkt nauw samen met EBC-kiezen en is in het afgelopen jaar ingezet op:

• PSO-lessen in alternatieve vorm door uitval van deze lessen. Deze lessen krijgen de leerlingen in leerjaar 2 ter voorbereiding op hun profielkeuze.
• Het uitvoeren van LOB-opdrachten ging moeilijker vanwege corona. Dit heeft geleid dat het PTA-LOB van klas 3 en 4 moest worden aangepast en dat er vervangende opdrachten kwamen voor het niet kunnen volgen van stage en het niet kunnen bezoeken van de scholenmarkt.
• Het uitvoeren van het Plusdocument. Dit document is naast het diploma en de cijferlijst een waardevol document, omdat hierin alvast wordt gewerkt aan het ‘CV’ van de leerling. Alle leerlingen van het vierde jaar hebben het Plusdocument afgerond.

Begeleiding in samenwerking externe partners en het Samenwerkingsverband

Als blijkt dat na inzet van externe ondersteuning de leerling alsnog niet tot ontwikkeling komt in zijn of haar leerproces, wordt in overleg met het Samenwerkingsverband besloten om de leerling een arrangement aan te bieden. Denk hierbij aan: de TAD en Overstag, Speciaal Onderwijs of een interne doorverwijzing naar Entree of Praktijkonderwijs. Voor een dergelijke plaatsing wordt meermalen met leerling, ouders/ verzorgers gesproken over de ontwikkeling en het meer gebaat zijn bij onderwijs in een andere leeromgeving. De meeste plaatsingen betreffen veelal leerlingen die gebaat zijn bij een kleinere leersetting en minder wisselende leerkrachten. Het niveau en het gedrag van de leerling is medebepalend waar de leerling wordt geplaatst. Intern kan het betekenen dat een leerling bijvoorbeeld bij praktijkonderwijs van De Meerwaarde wordt geplaatst. Voor deze plaatsingen is een TLV van het SWV nodig.

In totaal is met 23 leerlingen een extern arrangement ingezet, waarvan 15 leerlingen in de onderbouw. De meeste leerlingen hebben een tijdelijke plaatsing gehad bij de TAD. De meeste leerlingen zijn na het traject niet weer ingestroomd in de leerroute van De Meerwaarde. Hun vervolgschool is divers. Kenmerkend voor de uitstroom is dat de meeste leerlingen een onderwijssetting nodig hebben, waarbij meer begeleiding kan worden gegeven als het gaat om gedragskenmerken van de leerling. Veelal betreft dit een school waar leerlingen in een kleinere setting onderwijs krijgen.

In tegenstelling tot voorgaande jaren hebben minder leerlingen gebruik gemaakt van een extern arrangement. Een gevolg hiervan is tweeledig. Enerzijds hadden de externe arrangementen onvoldoende capaciteit om leerlingen te kunnen plaatsen. Dit is één van de redenen geweest om de TAM te starten. Anderzijds konden leerlingen met extra ondersteuning langer in de teams blijven door (extra) inzet van de onderwijsteams (met name mentoren, onderwijsassistenten en leerlingbegeleiders) en de ambulante begeleiding. Deze ontwikkeling sluit aan om de begeleiding te versterken in de onderwijsteams en uitstroom / doorverwijzing van leerlingen te verminderen. Komende jaren wordt gewerkt hoe deze ontwikkeling samen met de onderwijsteams te borgen.